Những món ngon độc đáo chỉ có ở nơi từng được mệnh danh là "vùng đất khói lửa"

ĐẾN QUẢNG TRỊ ĂN GÌ?

Bánh đúc rau câu rong biển là thức quà bình dân, gắn bó với tuổi thơ của bao thế hệ người Quảng Trị. Không phải bánh đúc mặn chan nước mắm, bánh đúc lạc hay bánh đúc sốt ăn buổi xế chiều, bánh đúc rau câu ở đây là món ngọt.

Bánh đúc rau câu là đặc trưng ẩm thực đường phố ở Quảng Trị (Ảnh: internet)

Quy trình chế biến đơn giản nhưng lại tốn nhiều thời gian, đòi hỏi sự kiên trì, tỉ mỉ và cẩn thận. Muốn lấy được rau câu rong biển thì phải đợi khi thủy triều xuống, nước biển rút, rau câu mới lộ ra. Do rau câu thường bám nhiều đất cát nên người ta cũng tận dụng nước biển để làm sạch. Sau khi đưa về nhà, rau câu sẽ được ngâm trong nước muối loãng và rửa nhiều lần trước khi đun nấu, luộc tới khi chín nhuyễn, tạo ra lớp bột mịn dẻo đặc quánh màu ngọc bích.

Rau câu rong biển dai giòn quyện mùi thơm nồng của ruốc, cay the của tỏi, ớt (Ảnh: internet)

Người dân địa phương thường gói bánh trong lá bai, bán ở các gánh hàng rong hoặc chợ quê. Đặc biệt, nước chấm cùng bánh đúc rau câu rong biển được chế biến từ ruốc biển, tạo nên hương vị cực kì độc đáo. Bánh đúc mềm mại, thanh mát kết hợp với nước chấm thơm mịn, ớt tươi cay, tạo nên sự hòa quyện hoàn hảo, để lại ấn tượng sâu sắc cho thực khách ngay từ lần đầu thưởng thức.

Người Quảng Trị tự hào với đặc sản bún chắt chắt (còn gọi là bún hến) nổi tiếng của làng Mai Xá, huyện Gio Linh. Chắt chắt sống ở nước lợ, thuộc họ nhà hến nhưng nhỏ hơn, con lớn nhất chỉ bằng hạt ngô và rất giàu chất đạm.

Chắt chắt thuộc họ nhà hến nhưng có vị đặc trưng riêng (Ảnh: internet)

Những ai đã từng ăn chắt chắt do chính người Mai Xá chế biến hẳn sẽ không quên được hương vị đặc trưng của món ăn dân dã này. Chắt chắt ngâm trong nước gạo để nhả hết cát và nhớt, sau đó cho vào rổ, chà thật mạnh cho sạch lớp bùn bám trên vỏ. Cho chắt chắt vào nồi luộc chín. Khi nước sôi thì dùng đũa khuấy liên tục để chắt chắt 'mở miệng', rồi cho vào chậu nước đãi lấy ruột. Nước luộc chắt chắt ngọt và mát, có thể làm nước dùng hoặc nấu canh.

Bún chắt chắt dân dã, gói ghém tấm chân tình của người dân vùng 'đất lửa' (Ảnh: internet)

Để thưởng thức món bún chắt chắt Mai Xá ngon nhất thì không thể thiếu được chén muối ớt hoặc mắm gừng tỏi. Tô bún khô (bún trộn) gồm có bún tươi, chắt chắt xào hành phi thơm lừng và trên cùng là rau thơm. Tùy theo khẩu vị của người ăn mà thêm nước dùng ít hoặc nhiều. Với món bún nước thì phần thịt chắt chắt không cần xào. Thực khách sẽ được thưởng thức vị ngọt nguyên bản, thơm bùi đặc trưng của chắt chắt quyện lẫn vị mặn của nước mắm, thơm nồng của gừng tươi, vị cay của ớt và sợi bún gạo quê.

Bún chắt chắt Quảng Trị mang nét ẩm thực riêng mà không nơi nào có được (Ảnh: myhyuk)

Gọi là cháo nhưng về hình thức thì món ăn này không sánh mịn như khi được nấu bằng bột gạo, cũng không nở bung như khi nấu bằng hạt gạo. Thực chất, cháo vạt giường được chế biến từ phần bột cán mỏng, xắt thành từng sợi nhỏ (giống bánh canh bột xắt của Bến Tre), dài trông giống như những thanh tre của vạt giường.

Bột sau khi nhào thì dùng ống tre, chày gỗ hoặc chai thủy tinh cán thật mỏng (Ảnh: Nhật Quý Nguyễn)

Và nguyên liệu được xem như 'linh hồn' của món ăn chính là cá tràu (hay còn gọi cá quả, cá chuối, cá lóc). Cá phải chọn những con nặng cân còn tươi rói, thịt chắc và dày, khi nấu mới ngọt nước.

Sợi bột ngon phải có độ dai nhất định nên công đoạn nhào bột là vô cùng quan trọng (Ảnh: Hằng Lê)

Thay vì luộc kỹ, cá chỉ cần hấp chín để tránh bị nát. Phần đầu và xương cá được giã nhuyễn, lọc lấy nước để nấu nước dùng, vị ngọt thanh mà không có mùi tanh. Hiện nay, phần đầu cá được giữ lại, trở thành món nhậu khoái khẩu của nhiều người cùng với lòng cá và má cá lóc.

Luộc, hấp hoặc um cá bằng bếp than củi khiến thịt cá dai và đượm mùi hơn (Ảnh: Hoàng Hy)

Không chỉ được chế biến tỉ mỉ, món cháo cá vạt giường còn có cách thưởng thức độc đáo 'chẳng giống ai'. Thay vì sử dụng thìa, muỗng như các món cháo nhuyễn nấu từ gạo khác, người ta phải dùng đũa mới có thể thưởng thức kiểu cháo 'lạ đời' này.

Cháo cá vạt giường Hải Lăng - độc đáo từ tên gọi đến cách thưởng thức (Ảnh: Hằng Lê)

Thực khách sẽ cảm nhận được vị ngọt thơm từ nước dùng, vị đậm đà của cá đã thấm gia vị, vị dai mềm của sợi bột cùng chút cay nồng của tiêu, ớt. Người Quảng Trị thưởng thức cháo vạt giường khi còn nóng hổi, thêm ớt, hạt tiêu cho có vị cay nồng, kèm ít hành nén hoặc hành phi để món cháo ngon và dậy vị hơn.

Cháo cá vạt giường Quảng Trị có hương vị đặc trưng của củ nén, lá nén, tiêu xanh (Ảnh: Lê Huyền)

ĐẾN QUẢNG TRỊ CHƠI ĐÂU?

Cửa Tùng nằm ở huyện Vĩnh Linh, cách thành phố Đông Hà (tỉnh Quảng Trị) khoảng 30km về phía đông bắc, từng được người Pháp ưu ái gọi là “nữ hoàng của các bãi tắm” vì bờ cát trắng mịn, thoai thoải, nước biển xanh trong vắt. Vào những buổi sáng tinh mơ, bạn có thể dạo bộ trên bãi cát dài miên man, lắng nghe tiếng sóng vỗ nhẹ, nhìn thuyền chài về bến đầy ắp cá tươi.

Biển Cửa Tùng có bãi cát trắng trải dài trên nền đất đỏ bazan (Ảnh: Trần Đức Khoa Huân)

Bãi biển Cửa Tùng nằm thoai thoải trên nền đất đỏ bazan, phủ bên trên là lớp cát trắng, sóng biển rì rào êm đềm như những bản tình ca ngọt ngào dành cho người lữ khách. Trong những ngày nắng sớm, bầu trời ở biển Cửa Tùng trong xanh không một gợn mây, sắc nước như sắc trời hòa cùng một màu xanh đầy cuốn hút.

Ảnh: Tổng hợp

Điểm độc đáo nhất ở Cửa Tùng là bãi tắm an toàn, ít sóng lớn, phù hợp cả người già lẫn trẻ nhỏ. Biển ở đây có độ nông vừa phải, triều lên xuống không quá đột ngột, nên mùa hè rất đông gia đình đưa nhau đi nghỉ mát. Nếu thích trải nghiệm đời sống ngư dân, bạn có thể dậy sớm ghé phiên chợ hải sản ven biển, mua mực nang, cá thu, ghẹ xanh tươi rói vừa đánh bắt.

Bãi biển Cửa Việt nằm trong Khu du lịch Cửa Việt, thuộc thôn Tân Lợi, xã Gio Việt, huyện Gio Linh, cách Đông Hà khoảng 15km, nổi tiếng với cảnh thiên nhiên đẹp như tranh vẽ. Bờ biển dài với mặt nước trong xanh và bãi cát trắng mịn màng như tấm lụa mềm mại trước gió.

Ảnh: Tổng hợp

Bãi biển Cửa Việt được ví như một đỉnh của tam giác du lịch Quảng Trị, gồm Cửa Tùng, Cửa Việt, Cồn Cỏ. Bãi tắm rộng và hoang sơ hơn so với Cửa Tùng, bờ cát vàng óng trải dài, sóng vừa phải, nông gần bờ, an toàn với trẻ nhỏ và phụ nữ, phù hợp cho nhóm bạn trẻ chơi team building, bóng chuyền bãi biển hoặc chèo SUP.

Hàng ngày đều có chuyến tàu cao tốc (khoảng 70 phút) từ cảng Cửa Việt ra đảo Cồn Cỏ (tên gọi khác là Hòn Cỏ, Con Hổ, hay Hòn Mệ), cách đất liền khoảng 15 hải lý. Đươc mệnh danh là 'viên ngọc giữa biển Đông', đảo Cồn Cỏ nổi bật với rừng nguyên sinh, bãi cát trắng, nước biển xanh biếc và rạn san hô rực rỡ.

Ảnh: Tổng hợp

Với diện tích khoảng 2,3km2, chu vi 8km, độ cao từ 5-30m so với mặt nước biển, trong đó hơn 70% là diện tích rừng nguyên sinh, đảo Cồn Cỏ là một trong số ít nơi tại Việt Nam có hệ sinh thái rừng nhiệt đới 3 tầng được gìn giữ gần như nguyên vẹn.

Ảnh: Tổng hợp

Ngoài ra, du khách có thể tham quan 4 di tích quốc gia đặc biệt tỉnh Quảng Trị, gồm: 'Thành cổ Quảng Trị và những địa điểm lưu niệm sự kiện 81 ngày đêm năm 1972'; 'Đôi bờ Hiền Lương - Bến Hải'; 'Đường Trường Sơn - Đường Hồ Chí Minh'; 'Địa đạo Vịnh Mốc và hệ thống làng hầm Vĩnh Linh'.